مجله روانکاری صنعتی ایران
  منوی سایت
انتخاب درست روغن هیدرولیک
صفحه نخست / سرفصل مقالات / هيدروليك ها / انتخاب درست روغن هیدرولیک
واژه نامه تخصصی روغن

چگونه روغن هيدروليك را درست انتخاب كنيم؟

از كجا ميدانيد كه روغن هيدروليك را درست انتخاب کرده اید؟ در اغلب تجهيزات نيازمند به روانكاري، پارامترهاي زيادي وجود دارد كه در انتخاب روانكار موثر مي باشد. اينكه از يك محصول ويژه در تجهيزات استفاده مي شود بدين معني نيست كه آن محصول براي استفاده مناسب مي باشد. اغلب روانكارها كه فاقد مشخصات مورد نظر نمي باشند باعث خرابي جبران ناپذير نمي شوند بلكه ميانگين طول عمر تجهيزات را كاهش داده و بنابراين ناديده گرفته مي شوند.
در مورد روغنهاي هيدروليك دو بحث ابتدايي وجود دارد- درجه گرانروي و نوع روغن هيدروليك. اين مشخصات نوعا بوسيله نوع پمپ هيدروليك مورد استفاده در سيستم، دماي كاركرد و فشار كاركرد سيستم تعيين ميگردد. اما فقط به اينجا ختم نمي شود. ساير پارامترهاي مورد بحث عبارتند از: نوع روغن پايه، كيفيت نهايي روانكار، و مشخصه هاي عملكرد. مقادير اين پارامترها براساس محيط كاركرد، نوع ماشين و موارد متغير ديگر به طور اساسي تغيير مي كند.
انتخاب كردن بهترين محصول براي سيستم، نيازمند جمع آوري و بكارگيري همه اطلاعات در دسترس مي باشد.

پمپ ها و گرانروي مورد نياز
اجازه دهيد با اولين معيار انتخاب روانكار شروع كنيم: نوع طراحي پمپ و درجه گرانروي مورد نياز براي آن. سه نوع پمپ عمدتا در سيستم هاي هيدروليك استفاده مي شوند: پره اي، پيستوني و چرخ دنده اي( بيروني يا داخلي). هر يك از اين پمپ ها به منظور كار و عملكرد مشخصي مي باشند. هر نوع پمپ بايستي جهت انتخاب روانكار مورد به مورد تحت ارزيابي قرار گيرد.
پمپ پره اي: طرح يك پمپ پره اي دقيقا از اسمش قابل تجسم مي باشد. داخل پمپ، گردنده هايي وجود دارد كه بر روي يك شفت نصب شده است كه به طور غير معمول داخل حلقه بادامكي مي چرخد. چنانچه پره ها و گردنده ها در حلقه بادامكي مي چرخند، پره ها بدليل تماس داخلي بين دو سطح دچار سائيدگي مي شوند. به اين دليل، نگهداري اين نوع پمپ ها بسيار گران مي باشد، اما در جريان نگهداري دائمي بسيار خوب عمل مي كنند. ويسكوزيته مورد نياز در پمپ هاي پره اي در دماي كاركرد در محدوده 14 الي 160 سانتي استوك مي باشد.
پيستوني: تقريبا پمپ هاي همه گروههاي هيدروليك از نوع پيستوني بوده و داراي توان بالا و كارايي بيشتري نسبت به پمپ هاي پره اي مي باشند. آنها فشار كاركرد بسيار بالايي تا 6000 psi را توليد مي كنند. محدوده گرانروي در دماي كاركرد از 10 تا 160 سانتي استوك مي باشد.
دنده اي: پمپ هاي دنده اي در بين سه نوع پمپ ذكر شده داراي كارايي كمتري بوده اما با مقادير زياد آلاينده ها سازگار مي باشند. پمپ هاي دنده اي به اينصورت كار مي كنند كه سيال در بين حجم هواي محبوس شده در دنده ها و ديواره هوزينگ دنده فشرده شده و سپس بيرون رانده مي شود. پمپ هاي دنده اي داراي دو نوع عمده داخلي و خارجي مي باشند.
پمپ هاي دنده اي داخلي محدوده بسيار وسيع گرانروي را فراهم آورده و حداكثر مقدار آن تا 2200 سانتي استوك مي باشد. اين نوع پمپ كارايي خوب و عملكرد آرامي را بوجود مي آورد و قادر به توليد فشارهاي از 3000 تا 3500 psi مي باشد.
پمپ هاي دنده اي خارجي كارايي كمتري داشته اما داراي برخي مزايا مي باشند. نگهداري آنها آسان، و جريان پيوسته و يكنواختي را فراهم مي آورند و خريداري و تعمير آنها پرخرج نيست. همانند پمپ دنده داخلي، اين پمپ ها مي توانند فشارهاي از 3000 تا 3500 psi را توليد كنند اما محدوده گرانروي آنها تا 300 سانتي استوك مي باشد.

نقش و ساختار سيالات
سيال هيدروليك در شرايط عملكرد ايده ال داراي وظايف متعددي مي باشد. اين وظايف از انتقال حرارت گرفته تا انتقال قدرت و روانكاري را شامل مي شود. تركيب شيميايي سيال هيدروليك وابسته به عملكرد انتخابي آن خواهد بود. آن مي تواند تمام سنتزي (براي تحمل دماي بالا و نوسان فشار و همچنين كاهش ميزان اكسيداسيون) و يا سيال بر پايه آب باشد، سيالات بر پايه آب در مواردي كه خطر آتش زايي وجود دارد بدليل محتواي آب بالا مناسب مي باشد.
سيال تمام سنتزي يك زنجير مولكولي دست ساز مي باشد كه با دقت و به منظور فراهم آوردن پايداري بسيار خوب سيال، خاصيت روانكاري خوب و ساير خصوصيات بهينه آرايش يافته اند، اين سيالات در مواقعي كه دما پايين يا بالا است و در فشارهاي بالا بهترين انتخاب مي باشند. اين سيالات داراي برخي معايب مي باشند كه عبارتند از: قيمت بالا، سمي بودن و ناسازگاري با برخي مواد.
سيال حاصل از نفت خام بسيار متداول بوده و از پالايش نفت خام و سپس با كمك افزودني ها، روانكار با عملكرد بهتر حاصل مي شود. افزودني ها شامل ضد ساييدگي، بازدارنده هاي زنگ زدگي و اكسيداسيون، و بهبود دهنده هاي شاخص گرانروي هستند. اين سيالات قيمت كمتري نسبت به سيالات سنتزي دارند و زماني كه داراي ادتيوهاي خاصي مي باشند از لحاظ عملكرد بسيار قابل مقايسه با سنتزي ها خواهند بود.
سيالات پايه آبي از نوع كمتر متداول مي باشند. اين سيالات نوعا زماني كه خطر آتش زايي بالا باشد نياز خواهد شد. آنها گرانتر از سيالات نفتي و ارزانتر از سنتزي ها مي باشند. با وجودي كه از خطر آتش زايي جلوگيري مي كنند اما فاقد توانايي محافظت از سايش مي باشند.

انتخاب بر اساس كاربرد
در انتخاب يك سيال هيدروليك براي اطمينان از عملكرد مناسب سيستم و زمان كاركرد طولاني، نوع كاربرد بايستي به عنوان شاخص بسيار مهم در نظر گرفته شود. در اين انتخاب بسيار ضروري است تا نيازهاي سيستم مشخص شود: از قبيل گرانروي، افزودني ها، عملكرد و غيره.
براي مثال، يك دامپ تراك را در نظر بگيريد كه مدام در زير بارندگي باشد، با ذرات آلاينده بزرگي در مسير برخورد كرده، و 10 درصد حجم مخزن آن در 2 روز نشت مي يابد. در اينجا نياز نيست كه سيالات بسيار گران با بهترين افزودني ها خريداري و استفاده شود زيرا هزينه جايگزيني و تعمير بيشتر خواهد بود. به عبارت ديگر، در نظر بگيريد شما يك سيستم بسيار تميز، حساس و بسيار پركار داشته باشيد كه بطور صحيح نگهداري شده و با حداكثر توان كار مي كند. شما ممكن است تمايل داشته باشيد از محصولات با كيفيت از قبيل سيال پايه نفتي با كيفيت و داراي افزودني هاي ضد سايش، يا ضد زنگ زدگي و ضد اكسيداسيون و يا حتي سيال كاملا سنتزي استفاده كنيد.
از آنجا كه گرانروي سيال حائز اهميت مي باشد بايستي بر اساس نوع پمپ به صورتي كه قبلا بحث شد تعيين گردد. عدم داشتن گرانروي صحيح بر حسب كاركرد شديدا طول عمر پمپ و سيستم را كاهش خواهد داد، بنابراين بطور مستقيم اعتماد پذيري آن و توليد كاهش خواهد يافت. به هنگام انتخاب درجه گرانروي مناسب، گرانروي بهينه مورد نياز پمپ را در نظر بگيريد. اين داده ها را مي توان از توليد كنندگان پمپ بدست آورد، از جمله دماي واقعي كاركرد پمپ، و خواص روانكار در ارتباط با سيستم درجه بندي ISO در 40 و 100 درجه سانتي گراد.
دماي كاركرد پمپ را چك كرده و بررسي كنيد كه در محدوده دماي كاركرد روانكار قرار گرفته باشد. در غير اينصورت، گرانروي روانكار را افزايش و يا كاهش دهيد تا بر حسب دماي كاركرد، گرانروي بهينه و مطلوب انتخاب شود.
همانطور كه مشاهده مي كنيد انتخاب يك سيال هيدروليك مناسب براي يك عملكرد خاص، كار سختي نيست، اما تحقيق در مورد نوع كاربرد، تخمين هزينه و تصميم گيري در مورد اينكه چه نوع سيالي مناسب خواهد بود زمانبر مي باشد.
با آموزش تكنيك هاي انتخاب روانكار در هزينه هاي خود صرفه جويي كنيد. انتخاب روانكار مناسب افزايش كارايي ماشين را به دنبال خواهد داشت.