مجله روانکاری صنعتی ایران
  منوی سایت
فرمولاسيون و افزودني هاي روغنهاي کمپرسور
صفحه نخست / سرفصل مقالات / روغنهای صنعتی / فرمولاسيون و افزودني هاي روغنهاي کمپرسور
واژه نامه تخصصی روغن

افزودني هاي روغنهاي كمپرسور

عملكرد مورد نياز روغنهاي كمپرسور

تعميم الزامات روانكاري كمپرسورها با توجه به اينكه اين الزامات وابسته به نوع كمپرسور، خواص گاز فشرده، و درجه حرارت و فشار تخليه مي باشد، دشوار است. كمپرسورها بر حسب فرايند متراكم سازي گاز به دو نوع جابجايي مثبت و دايناميك تقسيم بندي مي شوند. كمپرسورهاي جابجايي مثبت ابتدا گاز را به دام انداخته، حجم آن را كاهش داده و سپس گاز متراكم شده را تخليه مي كنند. كمپرسورهاي دايناميكي با سرعت بخشيدن به گاز و تبديل سرعت به فشار افزايش يافته عمل مي كنند.

كمپرسورهاي جابجايي مثبت براي كاربردهای با فشار بالا مفيد مي باشند در اين كمپرسورها تنها محدوديت درجه حرارت گاز تخليه مي باشد. كمپرسورهاي دايناميكي براي كاربردهاي با حجم بالا و فشار پايين مفيد مي باشند. كمپرسورهاي جابجايي مثبت به كمپروسرهاي رفت و برگشتي و چرخشي تقسيم بندي مي شوند که در كمپرسورهاي رفت و برگشتي از يك يا دو پيستون استفاده مي شود و نوع چرخشي شامل كمپرسورهاي چرخنده پره اي و چرخنده مارپيچي مي باشد.

مكانهاي اصلي روانكاري در كمپرسورهاي رفت و برگشتي شامل ميل لنگ و ياتاقانهاي مربوطه، مسيرهاي اتصال، پينهاي اتصال، پيستونها، سيلندر، رينگهاي پيستون، و سوپاپ ها مي باشد. مكانهاي اصلي روانكاري در كمپرسورهاي چرخنده مارپيچي شامل محور چرخنده، ياتاقانها، و آببندهاي شافت مي باشد. كمپرسورهاي چرخنده پره اي نيازمند روانكاري در ياتاقانها و شافت مي باشد. كمپرسورهاي دايناميكي سانتريفوژي نيازمند روانكاري در ياتاقانها، چرخدنده هاي كاهنده، و آببندها مي باشد.

الزامات بحراني روانكاري انواع متنوع كمپرسورها شامل موارد زير است:
  1- مقاومت اكسيداسيوني
  2- پايداري حرارتي
  3- باقيمانده كربن پايين در دماهاي بالا (كمپرسورهاي رفت و برگشتي فشار بالا)
  4- سازگاري با گاز متراكم شده
  5- حفظ گرانروي (مقاومت در برابر رقيق شدن با گاز متراكم شده)
  6- خواص ضد سايش (كمپرسور چرخنده پره اي)
  7- جلوگیری از نشت گاز
  8- روانكاري عمومي
  9- دفع حرارت
  10- جلوگيري از خوردگي
  11- سازگار با قطعات كمپرسور
  12- دمولسيبيليتي خوب
  13- تميزي و عاري از ذرات
  14- تمايل پايين به كف كردن
  15- اشتعال پذيري پايين

فرمولاسيون روغن كمپرسور

روانكارهاي مورد استفاده در كمپرسورهاي رفت و برگشتي فشار بالا بايستي پايدار در دماهاي بالا باشند زيرا دماي تخليه گاز مي تواند تا محدوده 350 تا 500 °F افزايش يابد. روانكارهاي اينگونه كمپرسورهاي رفت و برگشتي نبایستی در اطراف سوپاپهاي داغ باقي مانده كربن زيادي توليد كنند زيرا خطر آتش سوزي و انفجار افزایش خواهد یافت. در نتيجه، در اينگونه كاربردها معمولا از روانكارهاي با روغن پايه سنتزي دي استرها و پليول استرها كه تمايل كمتر به تشكيل كربن دارند استفاده مي شود.

با وجود اينكه شرايط لازم براي روغنهاي كمپرسور به طور قابل توجهي بر حسب تعداد پارامترها تغيير مي كند و بخش مهمي از روغنها شامل سيالات سنتزي مي باشد، بيشتر فرمولاسيون هاي روغن ها هنوز بر اساس انواع افزودني های روغنهاي توربين و هيدروليك (جدول 1) مي باشد. كمپرسورهاي چرخنده پره اي نيازمند روانكارهايي هستند كه سايش و خوردگي پره ها را به حداقل برساند. علاوه بر انواع افزودني هاي ذكر شده براي روغنهاي توربين و هيدروليك، افزودني هاي پاك كننده ممكن است در برخي روغنهاي كمپرسورهاي چرخنده پره اي به منظور جلوگيري از تشكيل باقي مانده و خوردگي پره ها مورد استفاده قرار گيرد.

فرمولاسيون روغن هاي كمپرسور مي تواند بر حسب نوع كمپرسور و نوع گاز متراكم به طور قابل توجهي تغيير كند. براي مثال، روغنهاي معدني معمولا براي متراكم كردن گاز طبيعي استفاده نمي شود زيرا گاز طبيعي در روغن معدني محلول مي باشد. رقيق شدن روغن كمپرسور (فرموله شده با روغن پايه معدني) با گاز طبيعي ويسكوزيته روغن را تا زير سطح روانكاري موثر كاهش خواهد داد. در اينگونه موارد، روغنهاي با پايه پلي گلايكول با خاصيت حلاليت محدود براي گاز طبيعي، بسيار مناسب مي باشد.

روند روغن كمپرسور

روانكارهاي با پايه معدني احتمالا براي عملكرد نرمال با گازهاي واكنش ناپذير مناسب باشند، انواع روانكارهاي بر پايه سنتزي براي عملكرد هاي سخت، دماي بالا، فشار بالا و براي گازهايي كه واكنش پذير با روغن پايه معدني هستند استفاده مي شود. روانكارهاي بر اساس استر اغلب در كمپرسورهاي رفت و برگشتي در عملكردهاي سخت بدليل تمايل كمتر آنها به تشكيل باقيمانده كربن كه منجر به آتش سوزي در اين كمپرسورها مي شود مورد استفاده قرار مي گيرد. در كمپرسورهاي چرخنده مارپيچي و پره اي، سنتزي هاي پلي آلفا اولفيني بدليل پايداري حرارتي خوب و قيمت پايين آنها نسبت به سيالات استري بسيار رواج يافته اند. فرمولاسيون روغنهاي كمپرسور براي عملكرد در شرايط سخت بسيار وابسته به طراحي تجهيزات و ماهيت شيميايي گاز متراكم مي باشد.